ERA-Net NEURON

Pierwszy międzynarodowy konkurs ERA-Net NEURON został ogłoszony w styczniu 2008. Organy założycielskie programu ERA-Net NEURON (http://www.neuron-eranet.eu) działały z misją promocji i zachęty dla międzynarodowych badań interdyscyplinarnych, które łączyłyby badania podstawowe z klinicznymi. Naukowcy z 232 laboratoriów z 12 krajów połączyli swoje siły tworząc 59 konsorcjów i przesłali swoje wnioski w odpowiedzi na pierwszy konkurs. Po procesie oceny i kwalifikacji 12 zespołów zostało wybranych w oparciu o kryteria opublikowane przez komitet sterujący. Całkowite nakłady na badania zbliżone są do kwoty 10 milionów euro. Realizacja tych projektów rozpoczęła się w początkach 2009 roku. Jednym z przyjętych do realizacji jest projekt konsorcjum 3 placówek:

• prof. dr Thomas Arendt, University of Leipzig, Niemcy, koordynator;
• prof. dr James Uney, University of Bristol, Wielka Brytania, wykonawca;
• prof. dr Barbara Nawrot, Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN, wykonawca.

patrz: http://www.neuron-eranet.eu/_media/newsLetter_January09.pdf.

Jest to projekt zatytułowany: Protecting against neurodegeneration by somatic gene therapy (Zastosowanie terapii genowej dla ochrony przed neurodegeneracją), a część realizowana przez zespół polski: Silencing the CDK4 and CDK6 genes through RNA interference (Wyciszanie genów białek CDK4 i CDK6 za pomocą interferencji RNA). Akronim projektu: ProGen.

Choroba Alzheimera (ang. Alzheimer’s Disease, AD) jest postępującym schorzeniem neurodegeneracyjnym centralnego układu nerwowego (ang. Central Nervous System, CNS), w którego przebiegu dochodzi do uszkodzenia komórek nerwowych w różnych obszarach mózgu. Rozwój choroby powoduje stopniową utratę funkcji intelektualnych prowadzącą do otępienia. Choroba objawia się zaburzeniami pamięci, orientacji, występują problemy z wykonywaniem codziennych wyuczonych czynności. W miarę upływu czasu objawy narastają, pojawiają się inne zaburzenia poznawcze i neuropsychiatryczne. AD jest najczęstszą przyczyną otępienia u osób w wieku powyżej 65 lat (5 % populacji), ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem, aż do 50 % dla osób powyżej 85 roku życia. Choroba Alzheimera stanowi także poważny problem ekonomiczny związany ze wzrastającą liczbą chorych, kosztami leczenia i opieki. Ze względu na starzenie się społeczeństw, zwłaszcza w krajach wysoko rozwiniętych, liczba osób dotkniętych AD wciąż wzrasta. Obecnie w Europie notuje się ok. 8 mln. osób chorych na AD. Przypuszcza się, że liczba ta podwoi się lub nawet potroi w ciągu kolejnych 20 lat. Do tej pory nie są znane efektywne metody pozwalające na wyleczenie z choroby Alzheimera.

Celem projektu jest opracowanie metody, opartej na somatycznej terapii genowej, pozwalającej na spowolnienie lub całkowite zahamowanie procesu neurodegeneracji. Terapia genowa będzie ściśle ukierunkowana na cele związane z chorobą Alzheimera, aby jak najbardziej zminimalizować lub całkowicie wyeliminować ewentualne efekty uboczne. Opracowane w warunkach laboratoryjnych narzędzia terapeutyczne, mające na celu neuroprotekcję, będą mogły być przeniesione do terapii w warunkach klinicznych. Opracowane rozwiązania, po niewielkiej modyfikacji, będą mogły znaleźć zastosowanie także w leczeniu innych chorób neurodegeneracyjnych CNS, np. choroby Parkinsona (PD), czy stwardnienia zanikowo bocznego (ALS).
Polska część projektu jest finansowana przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w latach 2009-2012.