Zespoły badawcze z Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych uczestniczą w wielu wspólnych projektach i programach w kooperacji z grupami z rozmaitych uniwersytetów i instytutów z Polski i zagranicy. Międzynarodowa kooperacja rozwinęła się w formie sieci oficjalnych projektów badawczych, jak i w wyniku bezpośrednich, bilateralnych umów między zespołami.
Niemcy
Max-Planck-Institut für Experimentelle Medizin, Goettingen; Martin-Luther-Universität, Halle; Technische Universität Dresden; Fraunhofer-Gesellschaft für Förderung der Angewandten Forschung, München; Universität Hamburg; J. W. Goethe Universität, Frankfurt; Freie Universität Berlin; Max-Planck-Institut für Polymer Forschung, Mainz; Technische Universität, Darmstadt; Technische Universität Brunschweig; J. Gutenberg Universität, Mainz.
Francja
Université Pierre et Marie Curie, Paris; Université Paris 7; Laboratoire de Chimie de Coordination du CNRS (UPR 8241), Touluse; Université Claude Bernard, Lyon; College de France, Paris; Laboratoire de Chimie Organique ENSCH, Montpellier; Université Rennes I; Université de Paris-Sud, Centre d’Orsay; lnstitut Gustave-Roussy, Villejuif; Université Montpellier II; Laboratoire de Chimie des Composées Thio-organiques ISMRA, Caën; CNRS Institut Charles Sadron, Strasbourg.
Włochy
Universita di Firenze; Centro di Studi Chimico, Genova; CNR Pisa.
Belgia
University of Leuven; University of Liege; University of Ghent; Rega Institute for Medical Research, Leuven.
Holandia
University of Nijmegen; University of Leiden.
Wielka Brytania
University of Sussex, Brighton; University of Salford, Manchester; University of Cambridge; Sheffield University.
Dania
Technical University of Denmark (Danish Polymer Centre, Department of Chemical Engineering), Kgs. Lyngby; University of Southern Denmark (Department of Chemistry), Odense.
Hiszpania
Universidad Autonoma de Madrid.
Rosja
Institute of Organic Chemistry RAS, Moscow; Institute of Chemical Physics RAS, Moscow; Institute of Chemistry and Petrochemical Synthesis RAS, Moscow; Institute of Elementoorganic Compounds RAS (INEOS) Moscow; State University of Kazan.
USA
United States Food and Drug Administration, Bethesda; Northwestern University, Chicago; National Institute of Standards and Technology, Gaithesburg; Argonne National Laboratory, Argonne; Massachussetts Institute of Technology, Cambridge; University of Southern California, Los Angeles; University of Arizona, Tucson; Purdue University, Indianapolis; Salt Lake City University, Salt Lake City; New-Mexico State University; Georgia State University, Atlanta; University of Pennsylvania, Philadelphia; University of California, San Francisco; University of Pittsburgh; Carnegie Mellon University, Pittsburgh; Case Western Reserve University, Cleveland.
Japonia
Japan Society of Promotion of Science; Shizuoka University; Toyohashi University of Technology; Tohoku University; Tokyo University.
Pozostałe kraje
Beijing Medical University, Beijing, Chiny; Dongguk University, Seoul, Korea; Ben-Gurion University of the Negev, Beer-Sheva, Izrael; National Research Centre Tahrir St. Dokki Cairo, Egipt; University of Pretoria, Południowa Afryka; Institute of Organic Chemistry UAS, Kijów, Ukraina.
Designed Molecules and Macromolecules, Their Assemblies and Biological Functions
(Cząsteczki i makrocząsteczki o zdefiniowanej budowie, ich struktury nadcząsteczkowe i funkcje biologiczne)
W ramach 5. Programu Ramowego Komisji Europejskiej (1 Program Horyzontalny: Utwierdzanie międzynarodowej roli wspólnotowych badań naukowych) ogłoszono jedyny konkurs Centra Doskonałości dla krajów ubiegających się o przyjęcie do Unii Europejskiej. Celem tego konkursu była „…restrukturyzacja nauki i sektora technologicznego w tych krajach dla lepszego wykorzystania ich możliwości w procesie zmian ekonomicznych regionu…”.
Na konkurs wpłynęło 185 zgłoszeń, z czego do realizacji zakwalifikowano 34 projekty, w tym 9 z Polski. Projekt CBMiM uzyskał 45 punktów na 50 możliwych i została zawarta umowa na realizację tego projektu w latach 2001-2003.
Celem naszego projektu jest dalsze dostosowanie profilu badań CBMM PAN do głównego nurtu działalności naukowo-rozwojowej krajów – członków UE. Założony cel chcemy osiągnąć poprzez kierowanie pakietem naukowych projektów nastawionych na nauki chemiczne, biologiczne i materiałowe w ścisłej współpracy z ośrodkami badawczymi w krajach UE. Projekty są opracowane na podstawie już istniejących wspólnych projektów z ośrodkami naukowymi w krajach UE, jak również nieformalnej współpracy, która jest początkiem zawiązywania się wspólnych naukowych grup badawczych. Projekty współpracy (w sumie 14) są wyselekcjonowane pod kątem ich interdyscyplinarności, tak aby swoim zasięgiem badawczym obejmowały szeroki zakres działalności, w której naukowcy CBMM zdobyli międzynarodowe uznanie oraz łączyły badania podstawowe i stosowane z zakresu inżynierii i bioinżynierii molekularnej i makromolekularnej, które to nauki stanowią atrakcyjną bazę do działalności sieci lub ośrodków bliźniaczych.
W celu poszerzania swoich możliwości naukowcy z CBMM wybierali te obszary współpracy, które nie tylko są atrakcyjne z naukowego punktu widzenia, ale także rokują nadzieję na ich praktyczne wykorzystanie, a tym samym zwiększają możliwość wykorzystania naukowych osiągnięć w rozwoju technologii. Staże młodych naukowców z Polski w ośrodkach badawczych krajów UE, powinny nie tylko rozwinąć ich ściśle profesjonalne umiejętności w zakresie nauk chemicznych, ale także podnieść ich wiedzę ogólną z zakresu organizacji badań w UE, roli nauki we współczesnym społeczeństwie, stosunków na linii nauka – przemysł, czy roli ochrony środowiska w planowaniu i przeprowadzaniu badań, etc. Aby efektywniej wykorzystać potencjał i wiedzę doświadczonych naukowców, CBMM w ramach zinstytucjonalizowanego programu ramowego będzie zapraszać do siebie na dłuższe pobyty młodych naukowców z UE w celach edukacyjno- naukowych.
Pierwsza grupa wspólnych projektów obejmuje prace dotyczące nowych metod syntezy asymetrycznej. Poszczególne projekty poświęcone są rozwojowi nowych systemów katalitycznych wykorzystujących chiralne ligandy fosforowe, nowe odczynniki metaloorganiczne zawierające pierwiastki grupy IV lub nowe podejście syntetyczne zmierzające do otrzymania ważnych związków biologicznie czynnych przy wykorzystaniu heteroorganicznych chiralnych odczynników.
Następny z projektów dotyczy zastosowania nowoczesnych technik spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego do badania struktury cząsteczkowej złożonych cząsteczek chemicznych o potencjalnym znaczeniu biologicznym.
Kolejne dwa projekty, oparte na chemii fosforoorganicznej, poświęcone są otrzymywaniu oligonukleotydów modyfikowanych przy atomie fosforu i kompleksowanych metaloporfirynami oraz ich wykorzystaniu jako potencjalnych inhibitorów biosyntezy protein na poziomie DNA lub mRNA.
Następne dwa projekty są także związane z syntezą makrocząsteczek, ale zorientowaną raczej na rozwój metod syntezy makrocząsteczek o określonej topologii prowadzących do nowych materiałów dla wysokiej technologii.
Dwa kolejne projekty związane również z nauką o materiałach dotyczą mikrosfer polimerowych i nanostruktur oraz ich ewentualnego wykorzystania w diagnostyce medycznej lub elektronice.
Ostatnia grupa wspólnych projektów dotyczy zależności między strukturą makrocząsteczek i właściwościami polimerów ze szczególnym uwzględnieniem materiałów o zwiększonej wytrzymałości i ich zagospodarowywania po okresie użytkowania (recyklingu).
Ponieważ profil badawczy zespołów CBMiM PAN rozciąga się od badań podstawowych dotyczących metod otrzymywania złożonych cząsteczek organicznych, poprzez badania makrocząsteczek zarówno występujących w naturze (biomakromolekuły) jak i syntetycznych, do badań właściwości materiałów polimerowych mających już wyraźny aspekt stosowany, realizacja celów programu Centrum Doskonałości powinna doprowadzić do dalszego zintegrowania badań zespołów CBMiM i wykształcenia tematyki badawczej wykorzystującej metody chemiczne do realizacji ważnych problemów biochemii i nauki o materiałach.
W 1999 r., na bazie wcześniej nawiązanej współpracy, Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych wraz z Laboratorium Chemii Koordynacyjnej CNRS z Tuluzy powołało do życia wspólne laboratorium o nazwie: Laboratoire Européen Associé – LEA. Ogólnym kierunkiem badań tego laboratorium jest „Chemia molekularna i supramolekularna pierwiastków grup głównych i metali przejściowych”. LEA posiada swój własny statut i organizację. Łączy ona na trwałe grupy badawcze z obu ośrodków i w jej ramach są prowadzone liczne, wspólne projekty. Wspólne badania są oparte na ekstensywnej wymianie młodych naukowców (łącznie z prowadzeniem łączonych, polsko-francuskich przewodów doktorskich) oraz organizowaniu wspólnie seminariów i szkoleń.
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych uczestniczy w jednym z pięciu Polskich Centrów Doskonałości: „Centrum Doskonałości Chemii Krzemu”. Centra te powstały w ramach programu Unii Europejskiej „”PHARE SCI-TECH II”. Jego podstawowym celem jest rozwój sektora nauki i technologii w Polsce poprzez tworzenie sieci powiązań jednostek zajmujących się badaniami podstawowymi i aplikacyjnymi z przemysłem. Centrum Doskonałości Chemii Krzemu łączy grupy badawcze z CBMiM oraz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z partnerami przemysłowymi z Zakładów Polskich Silikonów w Nowej Sarzynie oraz Zakładem Azotowym w Tarnowie.
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych zostało przyjęte jako Centrum Afiliowane Międzynarodowego Centrum Inżynierii Genetycznej i Biochemii (International Centre for Genetic Engineering and Biochemistry – ICGEB – z siedzibą w Trieście i New Dehli. W ramach tego Centrum CBMiM PAN pełniło też rolę Narodowego Centrum Kontaktowego w Polsce (ICGEB National Scientific Focal Point) Prezes Polskiej Akademii Nauk powołał prof. Wojciech J. Steca na stanowisko oficjalnego przedstawiciela Polski w Radzie Zarządzającej ICGEB (Board of Governors) na kadencję 2001-2002. Prof. Stec był także szefem Centrum Kontaktowego i Centrum Afilowanego ICGEB, a Prof. Andrzej Okruszek był powołany na stanowisko „oficera łącznikowego” (Liaison Officer).
