Pracownia Katalizy i Biotransformacji

Obok klasycznych chemicznych metod syntezy tych związków, zastosowanie biokatalizatorów (enzymów i surowych preparatów komórkowych) jest bardzo ważnym i szybko rozwijającym się kierunkiem badawczym, umożliwiającym syntezę chiralnych, nieracemicznych związków heteroorganicznych, niedostępnych na innych drogach. Optycznie czynne substraty heteroorganiczne stosowane są w syntezie nowych chiralnych katalizatorów i ligandów dla chemii metaloorganicznej oraz w asymetrycznej syntezie różnych związków biologicznie czynnych, takich jak chiralne kwasy amino fosfonowe i cyklopropany o właściwościach biologicznych. Reagenty zawierające fosfor, siarkę i selen są stosowane jako ważne substraty w syntezie biologicznie aktywnych produktów naturalnych.

Publikacje: 

1. M. Kwiatkowska, P. Kiełbasiński
   „Alk-1-enyl Sulfides (Update 2024)”
   in Science of Synthesis Knowledge Updates, (2024) 3, 413-460 (Georg Thieme Verlag KG, Stuttgart, Germany)
2. Piotr Kiełbasiński, Małgorzata Kwiatkowska, Piotr Łyżwa, Marian Mikołajczyk
   „Towards Chemoenzymatic Syntheses of Both Enantiomers of Phosphoemeriamine”
   Molecules 2024, 29, 1799
3. J. Błaszczyk, B. Bujnicki, P. Pokora-Sobczak, G. Mielniczak, L. Sieroń ,P. Kiełbasiński, J. Drabowicz
   „New Optically Active tert-Butylarylthiophosphinic Acids and Their Selenium Analogues as the Potential Synthons of Supramolecular Organometallic Complexes: Syntheses and Crystallographic Structure Determination”
   Molecules 2023, 28, 4298.
4. M. Milczarek, T. Cierpiał, P. Kiełbasiński, M. Małecka-Giełdowska, M. Świtalska, J. Wietrzyk, M. Mazur, K. Wiktorska
   „An Organofluorine Isoselenocyanate Analogue of SulforaphaneAffects Antimetabolite 5-Fluorouracil’s Anticancer Activity: A Perspective for New Combinatory Therapy in Triple-Negative Breast Cancer”
   Molecules 2023, 28, 5808.
5. I. Janicki, P. Kiełbasiński
   “Highly Z-Selective Horner–Wadsworth–Emmons Olefination Using Modified Still–Gennari-Type Reagents”.
   Molecules 2022, 27, 7138.
6. M. Kwiatkowska, P. Kiełbasiński
   “Attempts at the enzymatic synthesis of chiral ester derivatives of 1,3,5-triaza-7-phosphaadamantane (PTA)”
   Phosphorus, Sulfur Silicon Relat. Elem. 2022, 197, 639–643.
7. L. Madalińska, P. Kiełbasiński, M. Kwiatkowska
   “Enzymatic Desymmetrisation of Prochiral Phosphines and Phosphine P-Sulfides as a Route to P-Chiral Catalysts”
   Catalysts 2022, 12(2), 171.
8. L. Madalińska, P.  Kiełbasiński, M. Kwiatkowska
   “Enzymatic kinetic resolution in the synthesis of new precursors of P-chiral organophosphorus catalysts: phosphines and their P-boranes”
   Phosphorus, Sulfur Silicon Relat. Elem. 2022, 197, 564-567.
9. T. Cierpiał, P. Kiełbasiński, M. Kwiatkowska, M. Milczarek K. Wiktorska,
   “Sulforaphane derivatives containing triazaphosphaadamantane (PTA) or o-carborane substituent”
   Phosphorus, Sulfur Silicon Relat. Elem. 2022, 197, 554–556.
10. Janicki, I.; Kiełbasiński, P.
    „A straightforward, purification-free procedure for the synthesis of Ando and Still-Gennari type phosphonates.”
    Synthesis 2022, 54, 378-382.
11. Kwiatkowska, M.; Błaszczyk, J.; Sieroń, L.; Kiełbasiński, P.
    „Enzymatic approach to the synthesis of enantiomerically pure hydroxy derivatives of 1,3,5-triaza-7-phosphaadamantane (PTA)”
    J. Org. Chem. 2021, 86, 8556−8562.
12. Cierpiał, T.; Kiełbasiński, P.; Kwiatkowska, M.; Łyżwa, P.; Lubelska, K.; Kuran, D.; Dąbrowska, A.; Kruszewska, H.; Chilmonczyk, Z.; Wiktorska, K.
    “Fluoroaryl analogs of sulforaphane – a group of compounds of anticancer and antimicrobial activity”
    Bioorg. Chem. 2020, 94, Article No. 103454.
13. Janicki, I.; Łyżwa, P.; Kiełbasiński, P.
    “The first enzyme-promoted addition of nitromethane to imines (aza-Henry reaction)”
    Bioorg. Chem. 2020, 94, Article No. 103377.
14. Janicki, I.; Kiełbasiński, P.; Szeląg, J.; Głębski, A.; Szczęsna-Antczak, M.
    “Preparative scale application of Mucor circinelloides ene-reductase and alcohol dehydrogenase activity for the asymmetric bioreduction of α,β-unsaturated γ-ketophosphonates”
    Bioorg. Chem. 2020, 96, Article No. 103548.
15. Błaszczyk, J.; Kiełbasiński, P.
    „Quarter of a century after: a glimpse at the conformation and mechanism of Lipase B from Candida antarctica”
    Crystals 2020, 10, art. No. 404.
16. Janicki, I.; Kiełbasiński, P.
    „Still-Gennari olefination and its applications in organic synthesis”
    Adv. Synth. Catal. 2020, 362, 2552-3596.
17. Kiełbasiński, P.; Kwiatkowska, M.; Cierpiał, T.; Rachwalski, M.; Leśniak, St.
    “The sulfinyl group: Its importance for asymmetric synthesis and biological activity”
    Phosphorus, Sulfur, Silicon Relat. Elem. 2019, 194, 649–653.
18. Janicki, I.; Kiełbasiński, P.
    “Stereoselective synthesis of (Z)-α,β-unsaturated phosphonates using Still-Gennari olefination of acylphosphonates”
    Synthesis 2018, 50, 4140–4144.
19. Wujkowska, Z.; Leśniak, S.; Kiełbasiński, P.; Rachwalski, M.
    “Highly enantioselective asymmetric reduction of aromatic ketimines promoted by chiral enantiomerically pure sulfoxides as organocatalysts”
    J. Sulfur Chem. 2018, 39, 380-387.
20. Janicki, I.; Kiełbasiński, P.; Turrini, N.; Faber, K.; Hall, M.
    „Asymmetric bioreduction of β-activated vinylphosphonate derivatives using ene-reductases”
    Adv. Synth. Catal. 2017, 359, 4190-4196.
21. Otocka, S.; Kwiatkowska, M.; Madalińska, L.; Kiełbasiński, P.
    “Chiral Organosulfur Ligands/Catalysts with a Stereogenic Sulfur Atom: Applications in Asymmetric Synthesis”
    Chem. Rev. 2017, 117, 4147−4181.
22. Kiełbasiński, P.; Kwiatkowska, M.; Mikołajczyk, M.
    „Chiral Heteroatom-containing Compounds”
    in Future Directions in Biocatalysis, 2nd edition, T. Matsuda (Ed.),
    Elsevier, Oxford, 2017, pp. 191-250.
23. Cierpiał, T.; Łuczak, J; Kwiatkowska, M.; Kiełbasiński, P.; Śliwka, L.; Wiktorska, K.; Chilmonczyk, Z.; Milczarek, M.; Karwowska, K.
    “New organofluorine isoselenocyanate analogs of sulforaphane: synthesis and anticancer activity”
    ChemMedChem 2016, 11, 2398-2409.
24. Śliwka, L.; Wiktorska, K.; Suchocki, P.; Milczarek, M.; Mielczarek, S.; Lubelska, K.; Cierpiał, T.; Łyżwa, P.; Kiełbasiński, P.; Jaromin, A.; Flis, A.; Chilmonczyk, Z.
    „The comparison of MTT and CVS assays for the assessment of anticancer agent interactions”
    PLOS One 2016, 11(5), e0155772.
    ChemMedChem 2016, 11, 2398-2409.
25. Strzelczyk, P.; Bujacz, D.; Kiełbasiński, P.; Błaszczyk, J.
    “Crystal and molecular structure of hexagonal form of lipase B from Candida antarctica”
    Acta Biochim. Polon. 2016, 63, 103-109.
26. Chrzanowski, J.; Rachwalski, M.; Pieczonka, A. M.; Leśniak, S.; Drabowicz, J.; Kiełbasiński, P.
    “Highly efficient chiral polydentate sulfinyl catalysts containing prolinol moiety”
    Tetrahedron 2016, 72, 2649-2655.
27. Kwiatkowska, M.; Janicki, I.; Kiełbasiński, P.
    “Enzyme-promoted kinetic resolution of acetoxymethyl aryl sulfoxides”
    J. Mol. Catal. B: Enzym. 2015, 118, 23-28.
28. Rachwalski, M.; Wujkowska, Z.; Leśniak, S.; Kiełbasiński, P.
    “Highly efficient asymmetric aziridination of unsaturated aldehydes promoted by chiral heteroorganic catalysts”
    ChemCatChem 2015, 7, 3589-3592.
29. Kiełbasiński, P.; Łuczak, J.; Cierpiał, T.; Błaszczyk, J.; Sieroń, L.; Wiktorska, K.; Lubelska, K.; Milczarek, M.; Chilmończyk, Z.
    „New enantiomeric fluorine-containing derivatives of sulforaphane: synthesis, absolute configurations and biological activity”
    Eur. J. Med. Chem. 2014, 76, 332-342.
30. Rachwalski, M.; Kaczmarczyk, S.; Leśniak, S.; Kiełbasiński, P.
    „Highly efficient asymmetric Simmons-Smith cyclopropanation promoted by chiral heteroorganic aziridinyl ligands”
    ChemCatChem 2014, 6, 873-875.
31. Błaszczyk, J.
    “Handling of selenomethionines in macromolecular refinement”
    Biochem. Anal. Biochem. 2014, 3, 155.
32. Drabowicz, J.;. Kiełbasiński, P.; Zając, A.; Wach-Panfiłow, P.
    “Synthesis of sulfides, sulfoxides and sulfones”
    in: Comprehensive Organic Synthesis, 2nd edition, P. Knochel, G. A. Molander (Eds), Oxford: Elsevier, 2014,vol. 6, pp. 131-174.
33. Kaczmarczyk, S.; Madalińska, L.; Kiełbasiński, P.
    “Unexpected racemization of 2-hydroxymethylphenylphosphine oxides”
    Phosphorus, Sulfur, Silicon Relat. Elem. 2013, 188, 249-253.
34. Rachwalski, M.;Leenders, T.; Kaczmarczyk, S.; Kiełbasiński, P.; Leśniak, S.; Rutjes, F. P. J. T.
    “Efficient catalysts for asymmetric Mannich reactions”
    Org. Biomol. Chem. 2013, 11, 4207-4213.
35. Kiełbasiński, P.; Rachwalski, M.; Kaczmarczyk, S.; Leśniak, S.
    „Polydentate chiral heteroorganic ligands/catalysts – impact of particular functional groups on their activity in selected reactions of asymmetric synthesis”
    Tetrahedron: Asymmetry 2013, 24, 1417-1420.
36. Krasiński, G,; Cypryk, M.; Kwiatkowska,M.; Mikołajczyk, M.; Kiełbasiński, P.,
    “Molecular modeling of the lipase-catalyzed hydrolysis of acetoxymethyl-
    (i-propoxy)phenylphosphine oxide and its P-borane analogue”
    J. Mol. Graph. Model. 2012, 38, 290-297.
37. Madalińska, L; Kwiatkowska, M.; Cierpiał, T; Kiełbasiński, P.,
    “Investigations of enzyme catalytic promiscuity: the first attempts at a hydrolytic enzyme-promoted conjugate additions of nucleophiles to α,β-unsaturated sulfinyl acceptors”
    J. Mol. Catal. B: Enzym. 2012, 81, 25-30.
38. Drabowicz, J.; Kiełbasiński, P.; Zając, A.
    ,„Hypervalent derivatives of selenium and tellurium”
    in: The Chemistry of Organic Selenium and Tellurium Compounds, Rappoport, Z. (Ed.), J. Wiley 2012, vol.3, chapter 15, pp.891-948.
39. Midura, W. H.; Kiełbasiński, P.; Drabowicz, J.,
    „Functional groups containing selenium and tellurium in oxidation states from 3 to 6″
    in: The Chemistry of Organic Selenium and Tellurium Compounds, Rappoport, Z. (Ed.), J. Wiley 2012, vol. 3, chapter 16, pp. 949-1025.
40. Kaczmarczyk, S.; Kwiatkowska, M.; Madalińska, L.; Barbachowska, A.; Rachwalski, M.; Błaszczyk, J.; Sieroń, L.; Kiełbasiński, P.,
    „Enzymatic synthesis of enantiopure precursors of chiral bidentate and tridentate phosphorus catalysts”
    Adv. Synth. Catal. 2011, 353, 2446-2454.
41. Rachwalski, M.; Leśniak, S.; Kiełbasiński, P.,
    „Highly enantioselective aza-Henry reaction promoted by amine-functionalized tridentate sulfinyl ligands”
    Tetrahedron: Asymmetry 2011, 22, 1087-1089.
42. Kwiatkowska, M.; Krasiński, G.; Cypryk, M.; Cierpiał, T.; Kiełbasiński, P.,
    ”Lipase-mediated stereoselective transformations of chiral organophosphorus
    P-boranes revisited: revision of the absolute configuration of alkoxy(hydroxymethyl)-phenylphosphine P-boranes”
    Tetrahedron: Asymmetry 2011, 22, 1581-1590.
43. Kiełbasiński, P.
    ,,Biocatalysis in organosulfur chemistry”
    Phosphorus, Sulfur, Silicon Relat. Elem. 2011, 186, 1104-1118.
44. Rachwalski, M.; Leśniak, S.; Kiełbasiński P.,
    „Highly enantioselective conjugate addition of diethylzinc to enones using aziridine- functionalized ligands”
    Tetrahedron: Asymmetry 2010, 21, 1890-1892.
45. Kiełbasiński, P.; Ostaszewski, R.; Szymański, W.,
    “Enzymatic Catalysis Today and Tomorrow”
    in: Novel Concepts in Catalysis and Chemical Reactors, A. Cybulski, A. J. Moulijn, A. Stankiewicz, Eds., Wiley-VCH Verlag, Gmbh & Co. KGaA, Weinheim, Germany;
    2010, chapter 5. pp. 95-120.
46. Rachwalski, M; Leśniak, S.; Sznajder, E.; Kiełbasiński, P.,
    “Highly enantioselective Henry reaction catalyzed by chiral tridentate heteroorganic ligands”
    Tetrahedron: Asymmetry 2009, 20, 1547-1549.
47. Rachwalski, M; Kwiatkowska, M; Drabowicz, J; Kłos, M.; Wieczorek, W. M.; Szyrej, M.; Sieron, L.; Kiełbasiński, P.,
    “Enzyme-promoted desymmetrization of bis(2-hydroxymethylphenyl) sulfoxide as a route to tridentate chiral catalysts”
    Tetrahedron: Asymmetry 2008, 19, 2096-2101
48. Kiełbasiński, P.; Rachwalski, M.; Mikołajczyk, M.; Szyrej, M.; Wieczorek, M. W.; Wijtmans, R.; Rutjes, F. P. J. T.,
    “Enzyme-promoted desymmetrization of prochiral bis-(cyanomethyl) sulfoxide”
    Adv. Synth. Catal., 2007, 349, 1387-1392.

Patenty:

1. Cierpiał, T.; Kiełbasiński, P.; Łuczak, J.; Wiktorska, K.; Śliwka, L.; Chilmonczyk, Z.; Milczarek, M.; Karwowska, K.
   „Nowe analogi sulforafanu, ich prekursory, sposób ich wytwarzania, ich zastosowanie oraz postać farmaceutyczna”
   Polish Patent nr Nr PL235779 (B1) (26 maja 2020, zgłoszenie: 27.10.2015).
2. Cierpiał, T.; Kiełbasiński, P.; Wiktorska, K.; Lubelska, K.; Chilmonczyk, Z.
   „Nowe pochodne sulforafanu, sposób ich wytwarzania, ich zastosowanie oraz postać farmaceutyczna” wysłany 27.04.2017,
   Polish Patent nr PL235212 (B1) (11 marca 2020; zgłoszenie: 22 maja 2017).
3. Łuczak, J.; Cierpiał, T.; Kiełbasiński, P.
   „Pochodne sulforafanu, ich prekursory oraz sposób ich wytwarzania”
   Polish Patent nr PL 220620 (B1) (30.11.2015; zgłoszenie: 09.10.2012).

Zgłoszenia patentowe:

1. Mazur, M.; Milczarek, M.; Wiktorska, K.; Kiełbasiński., P.; Cierpiał, T.; Małecka, M.
   “Kombinacja zawierająca sulfotlenek 4-izoselenocyjanianobutylowo-4’- fluorobenzylowy oraz lek przeciwnowotworowy do stosowania w zapobieganiu lub leczeniu nowotworu”
   UP RP nr P.438343 (zgłoszenie: 02.07.2021)
2. Janicki, I.; Kiełbasiński, P.
   “Sposób wytwarzania fosforoorganicznych reagentów do selektywnej syntezy Z-alkenów oraz nowe fosforoorganiczne reagenty do selektywnej syntezy Z-alkenów.”
   UP RP nr P. 438310 (zgłoszenie: 30.06.2021)